"Palmera de Débora" - Kronika
Arima besarkatzen duen topaketa: La Palmerako emakumeak indarra, migrazioa eta itxaropena ehuntzen.
Gaur, Pauli eta Arantzaren maitasun-gidaritzapean -beren ontasuna eman, mantendu eta partekatzeko bihotza beti zabalik duten emakumeak- elkartu gara, arima besarkatu eta emakumeok elkarrekin goazenean bakarrik esnatzen den indarra piztu duen topaketa bat bizitzeko.
Bilera batzuk ez dira soilik kontatzen: sentitu egiten dira, eta La Palmeran bizi izan duguna arrasto sakona uzten duten esperientzia horietako bat izan da, sostengu, ispilu, konpainia eta norabide bila biltzen garen emakumeen bihotz kolektibotik sortzen direla diruditen horietako bat.
Topaketa hau bereziki berezia izan da: gurekin bi kide berri batu baitira: Ana eta Ruth, migrazio-istorio freskoak, irekiak, ahulak eta ausardiaz beteak dakartzatenak. Anak, euskal lurraldean lau egun eskasekin, bere alaba txikiak eta senarra Hondurasen utzi izanaren nostalgia dakar. Bere ahotsak, noizbehinka hautsia, ama batek lehenik migratzen duenean luzatzen den amodioaren pisu ezti eta mingarria zamatzen du. Ruthek, bere aldetik, Peruko lurretan jaioa, denbora gehiago darama geografiak zeharkatzen leku seguru baten bila; Donostiara iritsi aurretik Portugalen bizi izan zen, eta bere migrazio-doluak beste geruza batzuk ditu, beste erritmo batzuk, beste zauri isil batzuk.
Biak beren ekipaje emozionalarekin iritsi dira, baina espazio horretan emakumeok zintzotasunetik elkartzen garenean bakarrik sor daitekeen zerbait aurkitu dute: harrera, entzunak izatea, samurtasuna eta berezko ahizpatasuna, deserrotzearen hotzaren erdian besarkada bero bat bezala sentitzen dena.
Saioan ez da malkorik falta izan, ez dira porrot-malkoak izan, askapen-malkoak baizik; aberriaren, familiaren, etxeko usainen, atzean geratutako errutinen nostalgiak jotako bihotzak. Sortu den negar-zotin bakoitzak oihartzuna aurkitu du besteengan. Izan ere, nahiz eta gure istorioak desberdinak izan, ziurgabetasunetik migratzeko emozioa guztiz unibertsala da.
Dinamika ahaltsu bat egin dugu, ia errituala, eta bakoitzak bere bizitzako une honetan igarotzen ari den sentimendua adierazi du: bularra estutzen duen haserrea, tarteka nahasten duena, bizirik eta irmo jarraitzen dugula adierazteko abisu gisa agertzen den lasaitasuna, hasi zen eta gelditzen ez den eraldaketa, batzuetan ezkutatzen den baina inoiz erabat joaten ez den poza. Sentitzen duguna izendatzea da lehen askatasun-egintza.
Gero, dinamika bereziki ederra bizi izan dugu: begiak estalita, lankide baten eskutik ibili gara konfiantza indartzeko. Urrats motelak izan dira, ia zeremonialak. Ez ikustean, batek hobeto ulertzen du zer den kontrola askatzea eta beste emakume baten maitasunak zu eusten uztea. Azkenean, nola sentitzen garen partekatzean, hari komun bat sortu da; segurtasuna, iluntasunean ere bakarrik ez gaudela jakitearen lasaitasun gozo hori.
Ondoren, dantza kontzientea etorri da. Zeinen ederra ikustea nola biziraun beharragatik hainbestetan tenkatutako gure gorputzak mugimenduaren askatasunean murgildu diren. Begiak itxita, emozioak laztantzen zituen musikaz, gorputz bakoitzak istorio bat kontatu du hitzen beharrik gabe. Erabateko presentziarako unea izan da, askatzekoa, epaiketarik gabe, beldurrik gabe, zamarik gabe gu izaten uztekoa.
Eta gero... abestu egin dugu. Paulik eta bere "Baila la Vida" proposamen ederrak gidatuta, eskutik heldu diogu elkarri, eta gure ahotsak nahastu egin dira, entseatzen urteak daramatzan abesbatza bat bagina bezala. Indarra zegoen, irribarreak, emozioek findu gaituztela, ez teknikak. Arima laztandu duen kantu bat izan da.
Asko izan gara; herrialde desberdinetakoak, errealitate ezberdinekin, beti aipatzen ez diren oinazeekin, baina asmo sendo bakarrarekin: aurrera egitea. Espazio honek, La Palmerak, maitasunez hartzen gaitu eta hainbeste desio duguna eskaintzen digu: hazteko, eraldatzeko eta gure indarra berreskuratzeko leku bat.
Bizi izan duguna ez da bilera soil bat izan. Ehun bat izan da, sare bat, minean ez ezik behin eta mila aldiz altxatzeko gaitasun izugarrian elkar ezagutzen duten emakumeen zirkulu bat.
Eta horrela, besarkada, barre, malko eta dantza artean, distantzia batek ere ken ezin diezagukeen zerbait piztu dugu, elkarrekin indartsuago goazenaren ziurtasuna.
"Izan ere, emakume batek migratzen duenean, eutsi egiten dio; baina beste emakume batzuekin topo egiten duenean, berpiztu egiten da. Eta La Palmeran, elkarrekin, berpizten ari gara."
Laster arte.
Martha Ortega
